بازاندیشی آیینی کهن در عصر دیجیتال
رابرت پاتنام از سرمایه اجتماعی «متصلکننده» سخن میگوید؛ پیوندهای عاطفی عمیق درون گروهی مانند خانواده. آیینهایی مانند یلدا کورههای ذوب این سرمایه هستند. تضعیف تعامل در این آیین، به معنای سست شدن این پایه است.
راه برونرفت، نفی فناوری نیست، بلکه مدیریت هوشمندانه زیستبوم ارتباطی است. این مهم در «آیینسازی آگاهانه» محقق میشود:
۱. تعریف پروتکلهای ارتباطی: توافق بر بازههای زمانی بدون تلفن، مثلاً در ساعات نخست دیدار.
۲.بازتعریف فعالیتهای مشترک: استفاده هدفمند از فناوری در خدمت جمع، مانند نمایش آلبوم دیجیتال عکسهای قدیمی بر صفحه تلویزیون.
۳.تغییر معماری تعامل: چیدمان دایرهای مبلمان برای تسهیل تماس چشمی.
در سطح کلان، نهادهای فرهنگی و رسانه ملی نیز با تولید محتوای الهامبخش که بر غنای ارتباط حضوری تأکید میورزد، میتوانند به بازتعریف گفتمان عمومی کمک کنند.
یلدا، این نماد پیروزی نور بر ظلمت، امروز میتواند استعارهای باشد برای پیروزی نور توجه و حضور بر غیاب دیجیتال. پاسداشت آن در جهان امروز به معنای نبوغ در تلفیق است: تلفیق خرد کهن با واقعیتهای نوین، تا این تناقضنما به تکامل سنت بینجامد، نه فروپاشی آن.