امروزه بیش از هر زمان دیگري، نگرشی نو، به استخراج مسائل و مشکلات روز و بیان آنها براي نسل جوان، نیاز است و حجاب همواره یکی از شاخصه‌هاي اجتماعی دینداري تلقی شده است. مطالعات تاریخی در ادیان توحیدي نشان می‌دهد که پوشش مناسب همواره مورد تأکید آموزه‌هاي دینی بوده است، هرچند تاریخ حجاب و پوشش کنونی زنان مسلمان، به سده‌هاي آغازین اسلام باز می‌گردد، اما به سادگی می‌توان مدعی شد که حجاب مختص دین اسلام و ادیان دیگر نیست، بلکه در میان اقوام و ملل مختلف نیز وجود داشته است، زیرا لباس و پوشش، طبیعی‌ترین نیاز هر انسانی و به ویژه زنان است که از رهگذر آن می‌توان خود را از آسیب‌هاي اجتماعی حفظ کرد.
حفظ حجاب و پوشش زنان در ادیان، متناسب با فطرت زنان و برحسب شرایط خاصی است و در ادیان زرتشت، یهودیت، مسیحیت و اسلام لازم و واجب شمرده شده است.
عمر حجاب و پوشش و لباس انسان به اندازة تاریخ آفرینش اوست و در طول تاریخ همواره مطرح بوده است. لباس هر انسانی به منزلۀ هویت ملی و نشانه‌هاي کشور اوست و نوع پوشش بر اساس یک سري ارزش‌ها و اعتقادات در هر جامعه معین می‌شود. بسیاري از افراد مغرض و سودجو، پوشش و لباس را ظالمانه و جاهلانه جلوه دادند و دلایلی براي این مسئله ذکر کرده‌اند، از جمله: عدم امنیت و عدالت اجتماعی، استثمار اقتصادي زن توسط مرد، احساس اینکه زن در آفرینش همیشه چیزي از مرد کمتر دارد، لذا با زنان با حجاب باید ترك معاشرت کرد.
از این مطالب بر می‌آید که پوشش زن، از امتیازات مهم و خاص در وجود انسان است. غریزي و فطري بودن این میل، موجب شده است که این موضوع به اصل مهمی در همه ادیان الهی و غیرالهی و توحیدي هم بدل شود. داستان حضرت آدم و حوا نیز به فطري بودن پوشش در میان انسانها اشاره دارد: در آن هنگام که آدم و حوا از درخت ممنوعه چشیدند، پوشش خود را از دست دادند. پس با برگ درختان خود را پوشاندند.
مفهوم لغوي حجاب
حجاب از نظر لغوي، از مصدر « حجب و یحجب » و در کتاب‌هاي لغت به پوشاندن در پرده کردن و نگه داشتن، معنا شده است.
حجاب، واژه‌اي عربی است و به معناي پوشش، آنچه بدان خود را می‌پوشانند، حایل، پرده، ستر و نقابی که چهرة خود را بدان می‌پوشانند،
آمده است.
استاد شهید مطهري دربارة مفهوم حجاب، بیان کرده‌اند که: معنی شایع این لغت پرده است و اگر در مورد پوشش به کار برده شود، به اعتبار پشت پرده واقع شدن زن است و همین امر موجب شده که عده زیادي گمان کنند که اسلام خواسته است زن همیشه پس پرده و در خانه محبوس باشد، در حالی که پوشش زن در اسلام این است که زن در معاشرت خود با مردان، بدن خود را بپوشاند و به خودنمایی نپردازد.
وقتی از رابطۀ پاك و سالم زن و مرد سخن رانده می‌شود، این رابطه به ابزاري، به نام حجاب نیاز دارد، لذا حجاب، ابزاري مناسب براي حضور سالم زن در اجتماع است. علاوه بر این، نکتۀ مهم دیگر اینکه، رعایت حجاب، فرصت رشد شخصیت در ارتباطات اجتماعی را بیشتر فراهم می‌کند. انسانی که پیوسته نگران زیبایی خود است، بیشتر در جهت معرفی پیکر خود می‌کوشد، زندگی‌اش تحت فرمان و اراده‌اش نیست و آن چنان زندگی می‌کند که دیگران می‌پسندند، نه آن گونه که خود می‌پسندد. انسان بی‌حجاب، در اندیشۀ نمایش دادن زیبایی خویش به دیگران است، که این امر زمینۀ حقارت انسان را می‌نمایاند و زمینه رشد و تعالی وي را نابود می‌کند. در حالی، که جنس زن هم مانند مرد از نظر انسانی نیاز به رشد و تکامل دارد. اما کسی که با نمایش و جلوه دادن زیبایی ظاهري خود و انتخاب پوشش با معیار جذابیت‌هاي ظاهري، اصالت و ارزش وجودي خود و جامعه را در نمی‌یابد. در واقع، زن بودن براي او اهمیت دارد، نه انسانیتش.
بنابراین، مشخص شد که حجاب، ابزار مناسبی است تا نیاز به اجتماعی بودن زنان به بهترین نحو پاسخ داده شود. پوشش مناسب و عفاف، راه قانونمندي است که به زنان کمک می‌کند تا به همراه این سلاح مطمئن، بتوانند به طور برابر و در کنار مردان و هم دوش آنها، در اجتماع حضوري فعال داشته و راه پیشرفت، ترقی و تکامل را طی کنند.
حجاب در میان ایرانیان باستان
بر طبق متون تاریخی، در اکثر اقوام و ملل، حجاب و پوشش در میان زنان، رایج بوده است. این امر در طول تاریخ، دستخوش تغییرات فراوانی شده و گرایش‌هاي مختلف سیاسی، مذهبی و غیره، بر آن تأثیرگذار بوده است، اما در میان اقوام تمدن‌هاي عهد باستان، پوشش زن ایرانی در مقایسه با پوشش تمدن‌هاي دیگر کامل‌تر است. از این رو، در هیچ کتیبه‌اي نمی‌توان زن ایرانی را حتی با سر برهنه مشاهده کرد. روت ترنر در به پرده‌نشین بودن زن ایرانی در عهد باستان چنین اشاره می‌کند: «تاریخ لباس » کتاب از زنان ایرانی عهد باستان، اندکی تندیس به جاي مانده است؛ زیرا زنان در زندگی اجتماعی شرکت چندانی نداشتند.
در مورد پوشش زنان ایران باستان، مطالب زیادي در تاریخ وجود دارد. ویل دورانت، دربارة پوشش زنان ایران عهد باستان می‌گوید: زنان طبقات بالاي اجتماعی، جرئت نداشتند که جز در تخت روان روپوشدار، از خانه بیرون بیایند. به آنها اجازه داده نمی‌شد که آشکارا با مردان اختلاط کنند. در آثار و کتیبه‌هایی که از ایران باستان بر جاي مانده، صورت هیچ زنی دیده نمی‌شود.
در ایران باستان، زنان ایرانی براي حفظ حیثیت طبقۀ ممتاز از زنان عادي، صورت خود را می‌پوشانیدند و گیسوان خود
را پنهان می‌داشتند. البته، آئین ایرانیان در آن دوران، زرتشتی بوده و استفاده از چادر رواج داشته است. در واقع، پوششی بوده که موي سر زنان را می‌پوشانده و تا نزدیکی زانوها می‌آمده است. براي همین است که چادر بیشتر از آنکه سنتی عربی باشد، پوششی ایرانی است.
می‌خوانیم: « پوشاك باستان ایرانیان » در کتاب … مرد و زن به واسطۀ اختلافی که میان پوشش سرشان وجود دارد، از هم تمیز داده می‌شوند.
دربارة دورة بعد از مادها، هخامنشیان نیز می‌نویسد: وقتی به برخی از نقوش به جا مانده از آن زمان برمی‌خوریم، می‌بینیم که پوششی جالب دارند. زنان، چادري مستطیل شکل بر روي همۀ لباس خود افکنده و در زیر آن، یک پیراهن با دامن بلند و در زیر آن نیز، پیراهن بلند دیگري تا مج پا نمایان است.
زنان عهد اشکانی نیز قبایی تا زانو بر تن می‌کردند، با شنی که برافکنده می‌شد و نیز نقابی داشتند که معمولاً به سر می‌آویختند. حجاب در دورة ساسانیان نیز چنان اهمیتی داشته که دربارة آن نوشته‌اند: حتی لباس هنر پیشه‌گان زن، مانند لباس‌هاي بلند سایر بانوان، تا پشت پا کشیده شده است.
هنگامی که سه تن از دختران کسري، پادشاه ایرانی عهد ساسانی را با ثروت فراوان و اموال بسیار نزد عمر آوردند، شاهزادگان ایرانی در برابر او، در حالی که با پوشش نقاب، خود را پوشانده بودند، ایستادند.
حجاب در یونان باستان
حجاب در میان یونان باستان زنان یونان، هم مانند سایر ملل و اقوام باستانی پوشش ویژه‌اي براي خود داشتند. آنها صوت و اندام‌شان را تا روي پا می‌پوشاندند. این پوشش که شفاف و بسیار زیبا بود و در بسیاري جزایر شناخته شده و یونان مرسوم بود. زنان فنیقی نیز داراي پوشش قرمز بودند. سخن دربارة لغت حجاب، در لابه لاي کلمات قدیمی‌ترین مؤلفین یونانی نیز به چشم می‌خورد، حتی همسر پادشاه ایتاك با حجاب بوده است. مردمان این شهر حتی صورتشان را با پارچه می‌پوشاندند. این پارچه داراي دو منفذ بود که جلوي چشمان قرار می‌گرفت تا بتوانند ببینند. در اسپارت دختران تا زمان ازدواج آزاد بودند، اما بعد از ازدواج خود را از چشم مردان می‌پوشانند. نقش‌هایی که بر جاي مانده حکایت می‌کند که زنان سرشان را می‌پوشانند، ولی صورت‌هایشان باز بوده است و وقتی به بازار می‌رفتند، بر آنان واجب بود که صورت‌هایشان را بپوشانند. حجاب در بین زنان آسیاي صغیر هم وجود داشته است. زنان رومانی از حجاب شدیدتري برخوردار بودند. به طوري که وقتی از خانه خارج می‌شدند، با چادري بلند، تمام بدن را تا روي پا می‌پوشاندند.
ویل دورانت، از یکی از تاریخ نویسان غربی، شواهد زیادي دال بر وجود حجاب در بین زنان یونان باستان آورده است. این مورخ می‌گوید: زنان فقط در صورتی می‌توانستند خویشان و دوستان خود را ملاقات کنند و در جشن‌هاي مذهبی و تماشاخانه‌ها حضور یابند که کاملاً در حجاب باشند.
در داستان‌هاي کهن یونانیان، آرتمیس، الهه عفّت است و عالی‌ترین نمونه و الگو براي دختران یونانی است، زیرا به زیور عفت و تقوي آراسته است.
بی‌حجابی، مقوله‌ای مذموم و انحرافی
در جای جای ادبیات تمدن‌های با شکوه، بویژه در تمدن اسلامی، تعابیری
از بی‌حجابی آمده که کاملاً مذموم و نکوهیده است.
در ادبیات اسلامی آمده که خداوند حجاب را در سرشت و فطرت انسانها بودیعت گذارده و طبیعت ایده آل انسانها را در رعایت حجاب قرار داده است. طبیعی خواهد بود که اعتدال رفتاری انسانها در گرو رعایت حجاب باشد و عدول از این قانون فطری، موجب بروز عوارض غیرطبیعی و ناهنجار شود آنچنانکه موارد متعدد این عوارض را در جوامع مختلف و از جمله در جامعه و دور و اطراف خود شاهدیم.
از بی‌حجابی، به عنوان سرقت عفاف و ربودن امنیت اخلاقی و تخریب اخلاق و نابودکننده تعهد مردان به همسران و خانواده ذکر شده است.
حجاب، عامل حفظ دختران و بانوان این سرزمین در مقابل نگاه‌های حرام و طمع بوالهوسان دانسته شده است
حجاب، موهبتی الهی
سرکار خانم دکتر زهرایی، حجاب را موهبتی الهی برای صیانت از عفاف بانوان می‌داند و اظهار می‌دارد: زنان بیش از مردان در معرض تعرض اند. انسانها صرفنظر از جنسیت، زیبایی گرایند. مردان بدلیل برخورداری از قدرت جسمانی بیشتر، در تصاحب زیبایی‌ها مقتدرترند. اگر حجاب موجب پنهان سازی زیبایی بانوان نشود، آنها همواره در معرض تعرض مردان قوی‌تر خواهند بود. بدین جهت، خداوند براساس حکمت بالغه خود، زنان و مردان را موظف به رعایت حجاب کرده تا تعادل اجتماعی و قوام و دوام خانواده‌ها حفظ شود.
وی با ابراز تأسف از نادیده گرفتن اصول خلقت از سوی برخی از انسانها، گفت: اینکه انسانی به خدای خود اعتماد نکند و دستورات خالق خود را نادیده می‌گیرد و هرطور که خود می‌خواهد عمل می‌کند، جای تأسف دارد و طبیعی است که آنچه از نادیده گیری فرامین خداوند گریبان فرد متخلف را می‌گیرد، او نباید گلایه کند و زمین و زمان را مقصر بداند و متاسفانه در اینگونه موارد، هیچ به نتیجه عمل خود نمی‌اندیشد و خود را مقصر نمی‌پندارد، و حال آنکه انسان منشاء اراده و تصمیم است و باید در قبال این اختیار، پاسخگو باشد.
این مدرس دانشگاه، رعایت حجاب را پاسخ مسئولانه به فطرت و فرهنگ متعالی جامعه می‌داند و می‌افزاید: آنانی که حتی به ندای وجدان و فطرت خود در رعایت حجاب پاسخ مثبت ندهند، باید به این اصل براساس قوانین اجتماعی عمل کنند؛ چراکه رعایت حجاب برای صیانت از عفاف جامعه و جلوگیری از بروز فساد و ابتذال، از نظر قانون مصوب در کشور، لازم‌الاجراء است و متخلف از این قانون باید تحت پیگرد قرار گیرد.
وی بخش اعظم بدحجابی و بی‌حجابی را ناشی از عدم آشنایی افراد متخلف به فلسفه حجاب و نقش حیاتی آن در گردش سالم امور جامعه و حضور بدون حاشیه بانوان در فعالیت‌های اجتماعی دانست و گفت: این عدم آگاهی و ناآشنایی دختران و بانوان نسبت به حجاب، توجیه‌کننده تخلف آنها نیست و آنانی که بدحجاب و بی‌حجاب هستند، طبیعی است که تحت پیگرد قانونی قرار بگیرند.
بی‌حجابی جرم است و مجازات کشف حجاب چیست؟
اسلام برای پوشش زنان حد و حدود مشخصی را در نظر داشته که این امر مورد توجه قانون گذار ما نیز بوده و عدم رعایت حجاب شرعی و کشف حجاب را جرم انگاشته و زنانی که اقدام به کشف حجاب و بی حجابی نمایند را به حکم جرم زنان و دختران بی حجاب محکوم خواهد نمود. مطابق ماده 638 قانون مجازات اسلامی مجازات بی حجابی، حبس و یا جزای نقدی خواهد بود.
مساله حجاب یکی از مسایل مهم مورد توجه در فقه و
سنت اسلامی بوده و بر زنان مسلمان همواره واجب بوده که بدن و موی خود را بپوشانند و آن را از چشم نامحرمان در امان دارند. وجوب حجاب مورد توافق و قبول تمام فقهای شعیه و اهل سنت می باشد و از حیث شرعی و دینی زنان مسلمان ملزم به رعایت حجاب در حدود مذکور در اسلام می باشند.
بی حجابی یعنی فرد آنچه در دین اسلام و شرع برای پوشش و حدود آن مشخص شده است را رعایت نکند. اسلام برای پوش زنان حد و حدود و مرزهایی را تعریف کرده است و تمامی زنان مسلمان ملزم به رعایت آن می باشند. حدود مورد نظر اسلام برای حجاب، پوشاندن کامل موی سر، دست ها و پا ها تا مچ و پوشاندن کامل باقی اعضای بدن به غیر از گردی صورت می باشد.
بنابراین چنانچه زنان و دختران اقدام به کشف حجاب نمایند و بی حجاب در انظار عمومی ظاهر گردند، مرتکب جرم کشف حجاب و بی حجابی شده اند و به مجازات بی حجابی و حکم جرم زنان و دختران بی حجاب محکوم خواهند شد.
مطابق قانون مجازات اسلامی، مجازات زنان بی حجاب، حبس از ده روز تا دو ماه و یا جریمه نقدی از پنجاه تا پانصد هزار ریال می باشد.
آنانی که می‌توانند از بی حجابی شکایت کنند
اقدامات نیروی انتظامی در این زمینه از وظایف مامورین این نیرو است و اجرای تکلیف قانونی آنهاست، بنابراین توصیه می شود در این موارد ابدا کسی با پلیس درگیر نشود و به پلیس توهین نکند زیرا در این حالت تحت عنوان دو جرم بی حجابی و تمرد نسبت به مامور دولتی محاکمه خواهد شد.
اعلام جرم بی حجابی توسط دادستان و مردم عادی، شکایت توسط شاکی خصوصی و برخورد ضابطان دادگستری مثل نیروهای انتظامی پلیس یا پلیس امنیت اخلاقی با فرد بی حجاب است که سبب رسیدگی به جرم بی حجابی و کشف حجاب می شود. اما پس از اعلام جرم کشف حجاب، توقیف یا شکایت تحت عنوان مجرمانه کشف حجاب، رسیدگی به فرد مرتکب جرم بی حجابی به نحو زیر انجام می شود:
فرستادن ابلاغیه: فرستادن ابلاغیه به صورت الکترونیکی بر روی سامانه ثنای فرد یا به صورت برگه کاغذی، جهت اعلام وقت رسیدگی و آگاهی وی از اینکه علیه او شکایتی اتفاق افتاده و باید جهت دفاع از خود در دادسرا حاضر شود.
ارجاع پرونده به دادسرا: در مرحله اول پرونده جهت تحقیقات مقدماتی به دادسرا ارجاع می شود.
صدور قرار منع تعقیب یا کیفر خواست و قرار جلب به دادرسی توسط دادسرا: در این مرحله دادسرا به جرم رسیدگی می کند و چنانچه ادله برای جرم بی حجابی و کشف حجاب کافی نباشد طبق اصل برائت برای فرد قرار منع تعقیب صادر کرده و در صورت کافی بودن ادله و مجرم شناختن وی برای او کیفر خواست یا قرار جلب به دادرسی صادر می نماید.
ارجاع پرونده به دادگاه کیفری جهت صدور حکم مجازات جرم زنان و دختران بی حجاب مطابق قانون مجازات اسلامی: پس از صدور کیفر خواست پرونده جهت رسیدگی بیشتر توسط قاضی و صدور حکم مجازات به دادگاه کیفری ارجاع می شود. در این مرحله نیز فرصت دفاع برای
فرد باقی است.
تصمیم قوه قضائیه بر برخورد با بی‌حجابان و بدحجابان است
رئیس دستگاه قضا در جلسه اخیر شورای عالی قوه قضائیه، با تاکید بر اینکه هر انسان پاک‌سرشتی اعم از مسلمان یا غیرمسلمان از حیا و عفت استقبال می‌کند و از بی‌حیایی و بی‌عفتی گریزان است، اظهار کرد: در مقوله حجاب و عفاف، همه بخش‌ها و مسئولان ذیربط اعم از دادستان، قاضی و ضابطین باید در چارچوب قانون گام بردارند؛ باید توجه داشت که در این زمینه نمی‌خواهیم کار هیجانی و زودگذر انجام دهیم بلکه اقدامات ما باید متقن، مدبرانه، قانونی و توأم با آرامش باشد.
رئیس قوه قضائیه در ادامه با بیان اینکه مردم متدیّن ایران اسلامی از دیرباز خود را به رعایت عفاف و حجاب مقید و ملتزم می‌دانستند، به سیر تاریخی این موضوع و اقدامات و توطئه‌های دشمنان در این راستا اشاره کرد و گفت: در مقطعی از تاریخ ما، رضاخان قلدر با هدایت بیگانگان تلاش داشت نه تنها عفاف و حجاب را از جامعه اسلامی ما بزداید بلکه بی‌عفتی و بی‌حیایی را در جامعه ترویج کند؛ حال آنکه این اعتقاد و التزام در میان مردم ما در همه مقاطع تاریخی وجود داشته است که عفاف و حجاب و حیا فی‌نفسه ارزشمند است و به مثابه عامل بازدارنده، نسبت به پلیدی‌ها و جسارت‌ها برای انسان و جامعه است.
دشمنان قسم‌خورده نظام به‌دنبال ترویج بی‌عفتی و بی‌حیایی در جامعه هستند
رئیس دستگاه قضا افزود: امروز نیز برخی از دشمنان قسم‌خورده نظام جمهوری اسلامی و مردم متدیّن ما، به دنبال ترویج ابتذال و بی‌عفتی و بی‌حیایی در جامعه هستند؛ پیگیری این موضوع نیاز به کار اطلاعاتی دارد، لذا دستگاه‌های مسئول و ذیربط باید مواظبت و عنایت بیشتری به این مقوله داشته باشند و نسبت به کشف عوامل و دست‌های پشت‌پرده و جریانات سازمان‌یافته ترویج بی‌حیایی و بی‌عفتی در جامعه اهتمام داشته باشند.
وی تاکید کرد: اینکه چه کسی به عنوان یک فرد، حجاب دارد یا ندارد؛ حجابش کم‌رنگ است یا پررنگ؛ یک بحث است و توجه به آن در جای خود ضروری است؛ اما شناسایی و کشف عوامل و دست‌های پشت‌پرده ترویج بی‌عفتی و بی‌حیایی در جامعه، مقوله مهمی است که نیاز به کار اطلاعاتی دارد.
سیستم اطلاعاتی در برابر متجاهر به گناه و جرم اقدامان قانونی لازم را انجام دهد
رئیس عدلیه تصریح کرد: انسان به وضوح مشاهده می‌کند و قرائن و شواهد نیز حاکی از آن است که دست‌هایی گره خورده با دست‌های اجنبی و با اهدافی خاص، برخی موضوعات را در راستای بی‌عفتی در جامعه ما دنبال می‌کنند.
حجت‌الاسلام محسنی اژه‌ای تاکید کرد: دادستان‌ها، ضابطین و سیستم اطلاعاتی با همراهی قاطبه مردم متدیّن و عفیف ما، در برابر افراد متجاهر به گناه و جرم در انظار عمومی اقدامات قانونی لازم را ترتیب دهند و همچنین نسبت به امر مهم کشف جریانات سازمان‌یافته که از جانب سرویس‌های بیگانه در جهت ترویج بی‌عفتی در جامعه ما هدایت می‌شوند، کوشا باشند و مجدانه عمل کنند.