به گزارش خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «پیام سوادکوه » به نقل از بلاغ چند روز پیش بود که خبر تعطیلی قریب‌الوقوع قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین پژوهشکده اکولوژیک ملی و بین‌المللی واقع در سواحل خزر تحت عنوان «پژوهشکده اکولوژیک دریای خزر» در رسانه‌ها منتشر و به یکباره در فضای رسانه‌ای استان دست به دست و موجبات تعجب همگان را برانگیخت.
پژوهشكده اكولوژی دريای خزر با نام مركز تحقيقات شيلاتی استان مازندران که از اوايل سال ۱۳۶۶ تاسیس شد، از سال ۱۳۸۱ بر اساس موافقت قطعی وزارت علوم، تحقيقات و فن آوری به «پژوهشكده اكولوژی دريای خزر» ارتقا یافت و تا همین چند روز پیش، یعنی ۲۳ فروردین‌ماه، در حال فعالیت بود.
این پژوهشکده که بخشی از شبکه بزرگ و مهم شیلاتی کشور در موسسه تحقیقات علوم شیلاتی کشور محسوب می‌شد، دارای ۵ بخش تخصصی (بوم شناسی، تكثير و پرورش آبزيان، بیوتکنولوژی دریایی، بيولوژی و ارزیابی ذخایر، بهداشت و بيماري‌های آبزيان)، ۲۲ آزمایشگاه، یک باب كتابخانه با بيش از ۶۰۰۰ جلد كتاب و گزارش‌های تخصصی، يک ايستگاه تحقيقاتی و يك فروند شناور تحقيقاتی (۱۱۰۰ تنی) است.
این شناور که ویژه پژوهشکده اکولوژی خزر است تنها مرجعی است که زمان صید و گونه مجاز برای صید را تعیین می‌کند و از این طریق مانع از انقراض جمعیت آبزیان می‌شود.
اجرای بیش از ۵۰۰ پروژه تحقيقاتی-كاربردی و ارائه بيش از ۱۱۰۰ مقاله علمی در سمينارها و نشريه‌های علمی ملی و بين‌المللی از دیگر اقدامات این پژوهشکده است.
در حال حاضر، بیش از ۵۰۰۰ هزار نمونه ژن آبزیان شمال که طی ۳۷ سال با تلاش بی وقفه محققان آبزی‌پرورری و شیلات جمع آوری شده و در این مرکز نگهداری می‌شود در معرض خطر نابودی قرار می‌گیرد، علاوه براین، انقراض بخشی از ماهیان خزری، خاویاری و سایر آبزیان از دیگر پیامدهای نابودی این پژوهشکده است.
علی‌اکبر عالیشاه دادستان عمومی و انقلاب مرکز مازندران در گفتگوی تلفنی با خبرنگار بلاغ در خصوص رای رأی صادره از شعبه ۱۱ دادگاه عمومی و حقوقی شهرستان ساری، مبنی بر خلع‌ید و پلمب پژوهشكده اكولوژی دريای خزر، با تایید این خبر اظهار کرد: موضوع پرونده مربوط به خلع ید پژوهشكده اكولوژی دريای خزر بوده که صادر و اجرایی شده است.
وی افزود: زمین این مرکز به صورت مشاعی بوده و باید از مشاعی خارج شود و هر فرد، سهم خود را بگیرد.
دادستان عمومی و انقلاب مرکز مازندران، خاطرنشان کرد: با توجه به رای موجود و شکایت صورت گرفته، زمین این مرکز باید خلع ید شود.
داریوش عبادی مدیرعامل انجمن محیط زیستی مازندران در این باره به خبرنگار بلاغ، گفت: با تعطیلی قدیمی‌ترین و بزرگ‌ترین پروژه ملی و بین‌المللی دریای خزر که بر اساس رای صادره از شعبه ۱۱ دادگاه عمومی و حقوقی شهرستان ساری صورت گرفت، پس از یک دوره نسبتا طولانی و کش‌وقوس زیادی، سرانجام مدعیان مالکیت آن عرصه ۱۰.۵ هکتاری محوطه پژوهشكده اكولوژی دريای خزر، آن را تصاحب کردند.
وی افزود: در واقع مدعیان این پرونده با نصب بنر از تعطیلی یک مرکز اداری -دولتی، تحقیقی و پژوهشی خبر دادند.
مدیرعامل انجمن محیط زیستی مازندران، خاطرنشان کرد: اینکه مالکان دارای حق هستند یا خیر، بحث جدایی است که با توجه به قدمت این بنا و محوطه که ثبت میراث فرهنگی شده، تاکنون چنین مدعیانی طی این همه سال وجود نداشته و این شاکیان تاکنون کجا بوده‌اند؟
این کنشگر محیط زیست و منابع طبیعی، ادامه داد: بر اساس یکسری کاغذبازی‌ها و جعل اسناد و مدارک، ما این روزها شاهد هستیم که از این دست از اتفاقات در کشور ما زیاد می‌افتد و بنظر می‌رسد این مورد نیز نمی‌تواند از این ماجرا، مستثنی باشد؛ چرا که مالکان آن بعد از چهار دهه فعالیت این پژوهشکده، قطعا ممانعت می‌کردند و به سادگی می‌بینیم که با یک رای شعبه دادگاه، در این مرکز پلمب می‌شود.
عبادی، ادامه داد: در کمال تعجب حتی فرصتی برای بزرگ‌ترین پروژه ملی و بین‌المللی دریای خزر، ایجاد نکردند که ماده ۴۷۷ آیین‌نامه اعاده دادرسی را دستور توقف بگیرند، عملیات اجرایی را متوقف کنند تا فرصتی برای مابقی اقدامات داشته باشند و می‌بینیم چنین اتفاقی نمی‌افتد.
وی عنوان کرد: تبعات زیست محیطی و اجتماعی پژوهشکده قطعا فراوان خواهد بود و هم اکنون ۵۰۰۰ نمونه ژن آبزیان دریای خزر در این مرکز نگهداری می‌شد که با وضع موجود، فاسد خواهد شد و در واقع، این یک سرمایه ملی ایت که سالیان متمادی بر روی آن کار و تحقیق شده که متاسفانه در پی این اقدام، از بین خواهد رفت.
مدیرعامل انجمن محیط زیستی مازندران، اعلام کرد: همین‌گونه که مستحضرید تغییر کاربری عرصه از پیامدهای این اتفاق است و در ادامه این اراضی تصرفی، توسط مالکان تبدیل به ویلاسازی خواهد شد و تبعات این ساخت‌وسازها و اراضی که اکنون فضای سبز است دور از ذهن نیست.
این کنشگر محیط زیست و منابع طبیعی، ادامه داد: تصور کنید که چنین مرکز تحقیقاتی و پژوهشی دریای خزر به یک منطقه مسکونی با تصرف بخشی از ساحل، مبدل خواهد شد که در اختیار یکسری از اشخاص قرار خواهد گرفت که پیامدهای زیست محیطی را نیز در پی خواهد داشت.
عبادی، اذعان کرد: هم اکنون بسیاری از اساتید، کارمندان و پژوهشگران این موسسه بیکار شدند که سرمایه‌های ملی هستند که کسی به آن‌ها توجه نمی‌کند.
وی اشاره کرد: یکی از شرح وظایف این موسسه، نظارت بر زندگی ۱۲ هزار صیاد بود که معیشت آنان از دریای خزر تامین می‌شد و لذا با توجه به شرایط خاص موجود، معیشت این قشر نیز به مخاطره افتاده است.
مدیرعامل انجمن محیط زیستی مازندران، مطرح کرد: اقداماتی که پژوهشکده انجام می‌داد جدا از ایجاد فضای امن اشتغال این صیادان، در تولید و تکثیر آبزیان دریای خزر نقش کلیدی داشت و نظارت می‌کرد که این موارد دچار اشکال خواهد شد.
این کنشگر محیط زیست و منابع طبیعی در استان مازندران، تصریح کرد: نابودی این مرکز تحقیقاتی باعث توقف فعالیت‌های ملی و بین‌المللی این پژوهشکده و زیر سوال بردن اعتبار آن در میان کشورهای حاشیه دریای خزر ( آن هم در شرایطی که سهم ایران در دریای خزر مورد مناقشه است) می‌شود؛ بدیهی است که این رویکرد، اعتبار و وجهه بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران را در میان کشورهای کنوانسیون تهران-۲۰۰۳ (میان ۵ کشور حاشیه دریای خزر) بشدت خدشه دار می‌کند.
عبادی تاکید کرد: بنده به نمایندگی از تشکل‌های محیط زیستی و منابع طبیعی مازندران از شخص رئیس‌جمهور، هیات دولت و مجموعه دستگاه قضایی درخواست می‌کنم که این فرصت را به این پژوهشکده در قالب اعاده دادرسی و ماده ۴۷۷ بدهند که از خود دفاع کند.
به گزارش بلاغ؛ در پایان به بخشی از فعالیت‌های این مرکز در حوزه ملی و بین‌المللی اشاره خواهیم کرد:
ارتباطات و پژوهش های استانی و ملی پژوهشكده اكولوژی دريای خزر
۱- اجرای طرح پرورش توام کپور ماهیان(به میزان حداقل۳۰تن در هکتار)و گیاهان (کاهو، نعناع، ریحان، گوجه و….) به روش نوین بیوفالگ در راستای امنیت غذایی(طرح مصوب سفر ریاست محترم جمهوری به مازندران)
۲- اجرای طرح تولید پروتئین در جیره غذایی ماهیان از ضایعات ماهیان و طیور (جلوگیری از واردات حداقل۵۰ هزار تن پودر ماهی از خارج) طرح سازمان مدیریت-مشارکت باشرکت۲۱بیضاء و سازمان اتکا.
۳- دستیابی دانش فنی تکثیر و پرورش میگو با آب لب شور دریای خزرطی۸سال جهت بدست آوردن نرماتیوها و دانش فنی در سواحل دریای خزر (منطقه بهشهر) طرح معاونت اقتصادی استانداری
۴- تولید واکسن سه گانه برای ایمنی ماهیان قزل الا رنگین کمان جهت جلوگیری از تلفات سنگین در سال‌های اخیر (طرح معاونت ریاست جمهوری)جبران۴۰–۳۰درصدی خسارات با واکسیناسیون به ارزش تقریبی۵۶۰–۳۳۰میلیارد تومان).
۵- تولید کود آمینو اسید از ضایعات ماهیان جهت مصارف کشاورزی باقیمت مناسب(جلوگیری ازخروج ارز از کشور) مشارکت با سازمان اتکا جهت انعقاد قرارداد.
۶- تولید کپسول امگا ۳ از روغن کیلکا ماهیان (سالانه بیش از چندین میلیون دالار این قرص وارد کشور می‌شود) مشارکت ساخت آن با هلدینگ شرکت آنتی‌بیوتیک سازی کشور.
۷- تولید نیمه صنعتی ۷ گونه خالص جلبک و رنگ دانه آن‌ها جهت مصرف انسانی و غیر انسانی (سالانه بیش ازچندین میلیون دلار ازقرص های کلرال و اسپیرولینا از آمریکا و چین وارد کشور می‌شود).
۸- تولید پروتئین غذای دام و آبزیان از کود مرغی با روش تکنولوژی نوین (رفع معضل مرغداری‌های استان و کشور).
۹- پرورش ماهی در قفس دریای خزر از ارزآوری تا ایجاد اشتغال و امنیت غذایی اقتصاد دریا محور (انتخاب سایت مناسب، افزایش تولید در واحد سطح، کنترل آلودگی حاصل قفس جهت حفظ دریای خزر و
مزارع کنسرسیوم وکلنی۱۰۰۰تنی…از سال۱۳۸۹تا به حال)
۱۰- ایجاد بانک ژن ماهیان استخوانی، خاویاری و کیلکا ماهیان دریای خزر در راستای طرح حفظ ذخایر ژنتیکی ایران مصوب مجلس شورای اسلامی؛ حدود ۵ هزار ژن ماهیان دریای خزر و حوزه آبریز در شرایط
خاص و ۸۰- درجه سانیتگراد نگهداری می‌شود که مجموعه منحصر بفرد از خزانه ژنتیکی ماهیان شمال کشور است.
۱۱- اجرای طرح‌های حاکمیتی مدیریت ذخایر ماهیان دریای خزر که سرنوشت صید و صیادی حدود ۱۲ هزار صیاد به آن وابسته است. (با برآورد مالی بیش از ۳ هزار میلیارد تومان در سال).
۱۲- اجرای طرح‌های مطالعاتی مرتبط با وزارت نیرو (شرکت توسعه منابع آب و نیروی ایران) مربوط به سدهای آزاد، میجران، شهیدرجایی، البرز، خرسان ۳، سد ژاوه، سد قوچم و … و مطالعات پایش آب سدهای کشور با توجه به مشکلات اقتصادی،اجتماعی که در استان‌های کردستان، اصفهان، کهگیلویه و بویراحمد ایجاد شده است.
(قرارداد ۴۰ میلیارد ریال در سال جاری)
۱۳- اجرای طرح ملی اثرات زیست محیطی آلاینده‌های دریای خزر با مشارکت سازمان محیط زیست کشور (۵۰ میلیارد ریال)
۱۴- استفاده از کشتی تحقیقاتی پژوهشکده توسط سازمان شیلات ایران، سازمان انرژی اتمی، سازمان محیط زیست، پژوهشگاه اقیانوس شناسی، سازمان جغرافیای ارتش، سازمان نقشه برداری کشور
۱۵- انجام آزمایشات آب توازن کشتی‌های خارجی بندر امیرآباد جهت جلوگیری از ورود گونه‌های مهاجم و بیوتروریسم براساس پروتکلIMO سازمان کشتیرانی کشور (به عنوان مرجعیت اصلی دریای خزر)
۱۶- آزمایشگاه معتمد محیط زیست مازندران جهت پایش فعالیت‌های صنایع و بنادر استان مازندران
۱۷- مشارکت در تنظیم سند توسعه فعالیت‌های شیلاتی استان مازندران (افق ۱۴۰۴)
ارتباطات بین‌المللی
۱- عضو کمیسیون حفاظت و بهره‌برداری بهینه از منابع زنده آبی و مدیریت ذخایر مشترک دریای خزر، متشکل از ۵ کشور حاشیه دریای خزر (ایران،روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان)
۲- عضو کنوانسیون تهران (متشکل از کشورهای حاشیه دریای خزر در حفظ حقوق زیست محیطی دریای خزر و پروتکل های مشکلات زیست محیطی)
۳- عضو اتحادیه دانشگاه‌ها و موسسات پژوهشی دولتی کشورهای حاشیه دریای خزر
۴- تنظیم طرح‌های تحقیقاتی مشترک با کشورهای روسیه و قزاقستان در سال جاری میلادی
۵- طرح مشترک ایران و روسیه در خصوص پایش شانه‌دار مهاجم دریای خزر (بیوتروریسم) شانه‌دار مهاجم سبب کاهش صید کیلکا ماهیان از ۹۰ هزار تن به ۲۰هزار تن شده است.
۶- طرح مشترک با FAO در خصوص ارزیابی اقتصادی-اجتماعی صید کیلکا ماهیان دریای خزر
گزارش: مجتبی قربانی
انتهای خبر/