یکی از بهترین گزارش‌ها در خصوص وضعیت زندگی مولود کعبه آن هنگامی که در خانه حضرت محمد(ص) قبل از بعثت آمده، در خطبه “قاصعه” نهج‌البلاغه انعکاس یافته است. در این باره خود می‌فرماید:”آنگاه که کودک بودم، مرا در کنار خود نهاد و بر سینه خویش جایم داد و مرا در بستر خود خوابانید، چنان که تنم را به تن خویش می‌سود و بوی خوش خود را به من می‌بویاند. گاه بود که چیزی را می‌جوید، سپس آن را به من می‌خورانید. از من دروغی در گفتار و خطایی در کردار ندید. من در پی او بودم، در سفر و حضر، هر روز برای من از اخلاق خود نشانه‌ای برپا می‌داشت و مرا به پیروی آن می‌گماشت. هرسال در حراء خلوت می‌گزید. من او را می‌دیدم و جز من کسی وی را نمی‌دید.”
هنگامی که رسول‌خدا(ص) پس از رسیدن به منصب پیامبری، اسلام را بر علی(ع) عرضه کرد، بی‌درنگ آن را پذیرفت و تا آخرین لحظات حیات پیامبر، همچون مرید و برادری در راه رسالت نبوت فداکارانه و ایثارگرانه از هرچه که داشت خالصانه عبور کرد تا نهال اسلام به درختی تناور تبدیل شود که 25 سال سکوت و خانه‌نشینی و همکاری با خلفاء از زمره فهرست بلند ازخودگذشتگی‌های مولای‌مان علی(ع) است.
یعقوبی می‌نویسد: “نخستین کسی که ایمان آورد از زنان، خدیجه دختر خویلد و از مردان، علی‌بن ابیطالب بود که در نخستین نماز رسول‌خدا که نماز ظهر روز جمعه بود، با او همراه شدند.
علی(ع) علاوه بر خدمات فراوانی که به پیامبر در مکه نمود، در مدینه نیز به همراه رسول‌خدا(ص) بود و در تمام غزوات (بجز تبوک) و برخی سریه‌ها و سایر امور اجتماعی و سیاسی نقش فعالی ایفاء کرد به حدی که می‌توان حضرت علی(ع) را برجسته‌ترین چهره نظامی در میان یاران رسول و یکی از فعال‌ترین حامیان سیاسی و مذهبی حضرت محمد(ص) در دوران رسالتش دانست.
ابن سعد در جلد3 طبقات‌الکبری می‌نویسد: “پیامبر قریب پنج یا شش ماه بعد از ورود به مدینه در جربان پیمان اخوت، علی(ع) را برادر خود خواند و به او گفت: “تو برادر منی که از من ارث می‌بری و من از تو”.
چندی بعد از پیمان مواخات (برادری)، علی(ع) با دختر رسول‌الله(ص) ازدواج کرد.
عمق خدمات و جان‌نثاری حضرت علی(ع) در مسیر اسلام بگونه‌ای بود که پیامبر اعظم می‌فرماید: “هر کی می‌خواهد علم حضرت آدم و فهم و درک و تقوای حضرت نوح . حلم و بردباری حضرت ابراهیم و مناجات و هیبت حضرت موسی و عبادت حضرت عیسی را ببیند، اگر به علی‌بن ابیطالب نگاه کند، همه این صفات انبیاء را یک جا در علی(ع) می‌بیند”.
پیامبر گرانقدر در یکی از جنگ‌ها وقتی علی علیه‌السلام را به همراه نیروهای رزمنده بدرقه می‌کرد، دست‌ها را به‌سوی آسمان بلند کرد و این چنین در پیشگاه الهی تضرع نمود: “خدایا مرا زنده بدار تا دوباره علی را ببینم”.
در جلد 2 کتاب مدینه‌المعاجز آمده، پیامبر اکرم فرمود: “در شب معراج وقتی به آسمان عروج کردم و به عرش الهی به اندازه دو کمان یا نزدیک‌تر رسیده بودم، خدای متعال به من خطاب فرمود: ای محمد! سلام بر تو، از طرف من به علی‌بن ابیطالب سلام برسان و به او بگو تو را دوست دارم و همچنین هر کسی که تو را دوست بدارد”.
در جلد 38 بحارالانوار از رسول‌الله(ص) روایت شده که آن حضرت فرمود: “اگر تمام درختان قلم و تمام دریاها مرکب و همه جنیان حساب‌گر و همه انسان‌ها نویسنده شوند، نمی‌توانند فضایل علی‌بن ابیطالب را گردآوری کنند”.
همه مورخان متفق‌القولند که عدالت‌گستری و مبارزه با رانت و اشرافی‌گری علی(ع) او را در معرض بدترین برخوردها و ناجوانمردانه‌ترین تهمت‌ها و افتراءها قرار داد.
به‌شدت از جهل و بی‌ارادگی مردم کوفه گلایه‌مند بود و در خطبه 180 نهج‌البلاغه می‌فرماید: “ای مردمی که هرگاه فرمان دادم، اطاعت نکردید و هر زمان دعوت کردم پاسخ ندادید و در هنگام جنگ سست و ناتوانید و اگر عده‌ای از مردم اطراف امام خود جمع شوند، طعنه و کنایه می‌زنید و اگر شما را برای حل مشکلی بخوانیم سر باز زده و نافرمانی می‌کنید.”
ای دشمن‌تان بی‌پدر! برای پیروزی منتظر چه چیزی هستید؟ آیا در انتظار مرگ یا ذلت هستید؟.
شمت زنده ماندن (زندگی با ذلت زیر سایه دشمن) را دوست دارید و من نمی‌توانم شما را به راهی که دوست ندارید (دفاع از حق و شهادت و لقاء خداوند) اجبار کنم.
امیرالمومنین علی علیه‌السلام حاکمی بود که تاریخ مشابه او را به خود ندید. سبک حکمرانی و تلاش شبانه‌روزی برای امور مسلمین در برقراری امنیت و عدالت برای همه انسان‌ها و عدم مصالحه در قبال حقوق مردم حتی با نزدیک‌ترین افراد و در عین حال ساده زیست‌ترین فرد زمان خود، از علی(ع) شخصیتی ساخت که الگوی عشق برای همه انسان‌های آزاده تاریخ شود و همه نسل‌ها در همه عصرها آرزوی برخورداری از حاکمی در مسیر منویات او شوند.
مخالفت سرسختانه و تحمیل چند جنگ ناجوانمردانه به او ثابت کرد که معصومیت و اراده پاک خدمت به بشریت در همواره زمان با دشمنانی مواجه است که از دنیا چیزی جز شهوات قدرت، ثروت و لذات مادی را در ازاء ظلم و فساد و تجاوز به حقوق دیگران نصیبی ندارند و در این مسیر شیطانی حتی حاضر به ذبح شایسته‌ترین انسان‌های عصر خود هستند.
میلاد سراسر نور و رحمت آن مظهر جلوه‌های الهی بر پیروان و رهروان اسدالله‌الغالب مبارک باد.