معلمی در کشور ما فراتر از یک شغل است
روزگاری معلمان به خصوص در روستاهای دور افتاده در نقش قاضی، پزشک، مشاور خانواده، رابط مردم با مسئولان و…. ظاهر می‌شدند، هنوز هم بسیاری از معلمان برای خانواده‌ها این نقش را دارند.
اگر به نقش و تأثیر معلم در جامعه به نسبت دیگر مشاغل اندیشه کنیم، خواهیم دانست که جذب و حفظ نیروی انسانی توانمند تأثیرشگرفی در پیشبرد اهداف یک سازمان دارد. وقتی بدانیم که دغدغه معاش، مانع جدی برای جذب نیروی متخصص و در ادامه مسیر پیشرفت آن است، می‌توانیم معیشت این قشر را شاخصی برای درک بهتر جایگاه آنها در کشور بدانیم.
در این بین یک متر و شاخص از دید مسئولان برای شناخت واقعی جایگاه معلمان در جامعه وجود دارد و آن وضعیت معیشتی آن‌هاست.
معلمان ایرانی ناراضی از معیشت خود
هنرآموز مدارس فنی آموزش‌وپرورش مازندران در گفت‌وگو با خبرنگار بلاغ در بیان جایگاه معلم، گفت: عدالت ایجاب می‌کند شأن و منزلت باید در حق معلمان به کمال رعایت شود، چون معلم است که وظیفه تربیت تمام اقشار جامعه را برعهده دارد و اگر شأن و منزلت را از آنها دریغ کنیم یعنی جامعه و تمام اقشار را بدون شأن کرده‌ایم.
وی در انتقاد از معیشت فرهنگیان، خاطرنشان کرد: اینکه معلمان کف حقوقی را در کشور دریافت می‌کنند شاید مقصر خودمان باشیم که امروز نگاه مسئولان به معلمان صنفی و هیاهویی است.
این هنرآموز در ادامه اظهار کرد: داستان معلمان ایرانی همانند سریال کره‌ای طولانی و با درون‌مایه هندی غم‌انگیز است، زیرا در این ایام همه از کرامت و جایگاه معلم سخن می‌گویند و برای معیشت آنها قول و قرار می‌گذارند اما بعد از چندی حرف‌های خود را تکذیب می‌کنند.
وی با بیان اینکه آموزش و پرورش نیاز به مدیران عملگرا دارد، عنوان کرد: مسئولان دولت همیشه از مشکلات معلمان می‌گویند در حالی که تنها مرجع رسیدگی به این مطالبات و مشکلات خود دولت است، گله کم کاری خود را پیش مردم می‌برند؟!
این معلم در ادامه گفت: شاید آقای وزیر از استخدام بی‌ضابطه در دولت قبل شاکی باشد، اما چوب آن کار را باید همه معلمان متخصص و متشرعی که با عشق به این کار وارد شده‌اند، بخورند؟
آموزش و پرورش نیازمند پایدارترین و چالاک‌ترین تشکیلات
وی در انتقاد از نبود سازماندهی مناسب در این سازمان، یادآور شد: آموزش و پرورش تنها نهاد و دستگاه دولتی است که با تغییر دولت، از کل و جز مدیران همگی تغییر می‌کنند و بعد از گذشت سه سال از عمر دولت هنوز هم تغییرات سیاسی در آموزش و پرورش در مدرسه تا اداره کل استانی ادامه دارد، چطور مدیرانی که عمر مدیریتی آنها کم است نباید برنامه محور باشند؟.
خانمی که از معلمین رسمی آموزش و پرورش مازندران است، گفت: در ابتدای کارم معلم دبیرستان بودم و 3سالی است که در دبستان تدریس می‌کنم.
وی با اشاره به راحتی تدریس درمقطع ابتدایی به دلیل شور و شوق دانش‌آموزان در یادگیری نسبت به مقطع دبیرستان، افزود: اگر در این دوره آموزش مناسبی به دانش‌آموزان داده شود، آنها در دوره‌های بعد یادگیری و علاقه‌مندی بیشتری نشان می‌دهند.
این معلم دوره ابتدایی با بیان اینکه در سال‌های اخیرنابسامانی خانواده‌ها بر وضعیت آموزش دانش‌آموزان تاثیر گذاشته است، اضافه کرد: با توجه به افزایش طلاق و دوری والدین از یکدیگر، در دادن برنامه درسی به پدران و مادران مشکل داریم.
وی با بیان اینکه دانش آموزان در دوره ابتدایی بسیار به خانواده وابسته هستند، افزود: وقتی والدین طلاق می‌گیرند، دنیای دانش‌آموز از هم پاشیده و در یادگیری مطالب درسی ضعیف می‌شوند.
این فرهنگی با اشاره به اینکه شلوغی کلاس‌ها، کمبود امکانات و فضای آموزشی یکی دیگر از مشکلات معلمان برای آموزش دانش آموزان است، افزود: معمولا معلمان با توجه به کمبود امکانات نمی‌توانند آموزش مناسبی به همه دانش آموزان در یک کلاس بدهند، چون در یک سطح آموزشی نیستند.
لطفاً تبعیض‌ها در نظام آموزشی کشور را بردارید
این معلم دوره ابتدایی با انتقاد نسبت به طرح رتبه بندی معلمان، گفت: این طرح چندان مفید نبوده چون از لحاظ کیفیت تدریس معلمان را رتبه بندی نمی‌کند.
وی با اشاره به اینکه مدرک تحصیلی ملاک خوبی برای رتبه‌بندی معلمان نیست، افزود: گاهی معلمی با مدرک فوق دیپلم از توانایی بیشتری برای تدریس نسبت به معلمی که دکترا دارد، برخوردار است.
این فرهنگی با بیان اینکه در مازندران معلمان بیش از 20 سال سابقه کار 500 هزار تومان بیشتر حقوق می گیرند، گفت: ما که کمتر از 20 سال سابقه داریم، با دو میلیون تومان و خردی هزار تومان حقوق به کجای زندگی‌مان برسیم؟.
وی افزود: زندگی معلمان سخت شده و هم اکنون معلمان مرد یا زن با باری از قرض و قسط بانکی به مدارس برای آموزش می‌آیند.
این معلم با اشاره به اینکه مشکلات زندگی و حقوق پایین بر کیفیت آموزش معلمان نیز تاثیرگذار است، اضافه کرد: اضافه حقوق معلمان آموزش و پرورش با مدرک کارشناسی ارشد یا دکترا نسبت به استادان دانشگاه بسیار پایین‌تر است.
وی افزود: معلمی با مدرک دکترا درنظام آموزش و پرورش 3 میلیون تومان حقوق می‌گیرد، ولی فردی با همان مدرک در وزارت علوم 8 الی 10 میلیون تومان حقوق دریافت می کند.
این فرهنگی با گلایه‌مندی از وزارت آموزش و پرورش ، گفت: هر گاه نسبت به حقوق پایین اعتراض می‌کنیم درآمدزا نبودن معلمان را دلیلی برای بی‌توجهی به امرارمعاش و حقوق ما عنوان می‌کنند.
این معلم بیان کرد: ما پس از آموزش مقدماتی و سخت 12 ساله، دانش‌آموزان را وارد دانشگاه می‌کنیم و آنها پس از تحصیل به نماینده مجلس، مدیرکل یا هرمسئولیتی می‌‌رسند که همین اقدام، نوعی سرمایه‌گذاری فرهنگی است.
وی اضافه کرد: متأسفانه سرمایه‌گذاری فرهنگی مورد توجه آموزش و پرورش نیست و زمانی مشکلات ما حل می‌شود که نگاه نادرست مسئولان به نظام آموزشی تغییر کند.
این کارمند آموزش و پرورش بیان کرد: مسئولان به دلیل اینکه اقدامات فرهنگی باید رایگان باشد، از ما انتظار دارند تا حقوق پایین بگیریم که با همین کار شأن معلمان را پایین می‌آورند.
دولتی که در شعار ماند
دولت علی‌رغم شعارهای بسیار زیبا در سال 92 و 96، در عمل برنامه مشخصی برای بهبود اوضاع معلمان از خود نداشت.
در ابتدای امر نظام تحصیلی را تماماً تغییر شکل داد تا مخالفتی بنیادی با دولت قبل از خود نشان دهد، شاید این امور برای فرهنگیان عادت شده باشد، اما انتظار آنها از این دولت بهبود معیشت و جایگاه اجتماعی بود.
رتبه‌بندی معلمین طرحی بود که ابتدا با امیدواری‌های زیادی روبرو شد، اما در عمل معلمی راضی از طرح دیده نشد.
مدیر کل وقت آموزش‌وپرورش استان مازندران با اعلام این خبر در دی‌ماه 93، موجی از نشاط را در همکاران خود ایجاد کرد، اما بعد از گذشت چند سال از این ماجرا، تنها طرح اجرایی آموزش و پرورش به منظور بهبود وضعیت معلمان هم با نارضایتی آنها همراه شد.
شاید در دید عوام نارضایتی مدام معلمین، جایگاه والای این شغل را خدشه‌دار کرده باشد اما باید به این امر نگاهی مقایسه‌ای داشت.
اگر درآمد یک معلم با سرانه تولید ناخالص ملی کشورش را مقایسه کنیم، به حق این قشر پی خواهیم برد.
براساس آمار منابع جهانی، درآمد یک معلم در کره جنوبی ۲۴۲درصد این سرانه، درآلمان ۱۸۰ درصد و در ژاپن ۱۶۰درصد سرانه تولید ناخالص ملی کشورشان است، اما در کشور ما این رقم 50درصد سرانه تولید ناخالص ملی است.
این توجه به معلم در دیگر کشورها صرفاً، به معنای علاقه دولت این کشورها به این قشر سرنوشت‌ساز نیست، بلکه میزان توجه آنها را به ضرورت آموزش نسل‌ها و کاهش دغدغه‌های معلمان نشان می‌دهد و صد البته در این راه، بر خلاف نظر حاکم در کشور ما هزینه نمی‌کنند بلکه سرمایه گذاری می‌کنند، این عدول از آرمان‌ها اثر وضعی بی‌توجهی به جایگاه معلم است نه زیاده‌خواهی این قشر تاثیرگذار!
ناجی در حال غرق‌شدن
یک مدیر بازنشسته آموزش و پرورش استان با بیان اینکه این نهاد ارزشمند و انسان آفرین غرق در مشکلات است، گفت: مطالبات فرهنگیان به فراموشی سپرده می‌شود، بیمه‌هایی که فقط نام طلایی را یدک می‌کشند، سرانه دانش‌آموزانی که پرداخت نمی‌شود، وزیری که قدرت چانه‌زنی ندارد و حقوق بازنشستگی که کفاف زندگی را نمی‌دهد تنها بخشی از چالش‌های آموزش و پرورش است.
وی با اشاره به نگاه ناصحیح به آموزش و پرورش، اظهار کرد: مدیران ما نگاه مصرفی به آموزش و پرورش دارند، این در حالی است که این دستگاه مولد نیروی انسانی است و ارزش افزوده آن از هر دستگاه، سازمان و شرکتی بیشتر است.
این معلم بازنشسته در انتقاد از مدیران آموزش و پرورش، گفت: وزیر قدرتی در دولت ندارد، برنامه‌ها پشتوانه‌ای ندارند و دخالت‌ها وعزل و نصب‌های سیاسی، معضل بدنه آموزش و پرورش است.
باید نگاه‌ها را تغییر دهیم و به این شغل فراتر از هر چیز و هر دستگاهی بنگریم، باید بدانیم فرهنگ سازی و علم آموزی برای نسل بعدمان هزینه نیست سرمایه گذاری است.