نوروزخوانان” پیام آوران شادی و بهار هستند که در آستانه سال نو و روزهای پایانی سال، بساطشان در مناطق مختلف مازندران گسترده می‌شود و از گذشته دور با فروکش کردن سرمای زمستان و نزدیک شدن بهار و تجدید حیات طبیعت، پیک های نوروزی روستاها و شهرهای مازندران با اجرای مراسم، بازی های نمایشی، خواندن اشعار و ترانه هایی در وصف بهار و نوروز، به عاشقان طبیعت بشارت آمدن نوروز را میدادند.
آیین نوروزخوانی در شهرهای مختلف استان مازندران از جمله سوادکوه، آمل، بهشهر، ساری، میاندورد و … برگزاری می‌شود و این آیین تا شب سال تحویل ادامه دارد.
” باد بهارون بیمو، نوروز سلطون بیمو، گل هه گلستون بیمو “،… نوای خوش نوروزخوانانی است که در آخرین روزهای زمستان، با کیلومترها پیاده روی در محلات سواکوه، بشارت بهار را می‌دهند.
جلال محمدی فعال در حوزه موسیقی مازندران و از نوروزخوانان استان در گفت و گو با خبرنگار ما با اشاره به راه‌اندازی کارناوال نوروزخوانی در استان گفت: در این کارناوال، چند نفر سفره هفت‌سین را به‌صورت نمادین حمل می‌کنند و صنایع‌دستی را در این آیین می‌بینیم و در این آیین که همراه با رقص محلی وعیدی دادن به کودکان همراه است، مراسم سال‌تحویل را به‌صورت کامل اجرا می‌کنیم و نوروز خوانی وصف بهار است و در این آیین لحظه تحویل سال را اجرا می‌کنیم.
درگذشته‌های نه‌چندان دور، نوروز خوانان که عموماً چند نفر بودند و ۱۵ روز قبل از رسیدن بهار به داخل روستاها می‌آمدند و با خواندن اشعار در مدح امامان و ترانه‌های محلی، طلیعه بهار را به آنان مژده میدادند.
محمدرضا اسحاقی هنرمند پیشکسوت موسیقی نواحی مازندران نیز گفت: نوروزخوانی در مازندران از ۲۰ روز مانده به نوروز آغاز می‌شود و تا شب تحویل سال نو ادامه دارد، بیشتر اشعار نوروزخوانی ها را مدح ائمه اطهار و همچنین اشعاری با محتوای بهار و مژده عید تشکیل می‌دهند. این آهنگ‌ها از زمان باربد در ایران وجود داشته‌اند که محتوای آنها را فقط بهاریه ها تشکیل می‌داده است، پس از آمدن اسلام به ایران به محتوای آنها، تم مذهبی هم افزوده‌شده است.
وی در مورد مراسم سنتی نوروز خوانی در مازندران گفت: نوروز خوان‌های مازندرانی در شب‌های مختلف به خانه آشنایان و به‌خصوص افرادی که اهل ذوق و هنر هستند می‌روند و در آنجا فضایی شاد را با اجرای دو خوانی‌هایشان به وجود می‌آورند. نوروزخوانی ها در مناطق مازندران بیشتر بدون ساز اجرا می‌شوند و دو خواننده به‌صورت هماهنگ باهم به اجرای اشعار می‌پردازند.
اسحاقی خاطرنشان کرد: نوروز خوانان مازندرانی در حین اجرای اشعار نوروزی نام اهالی خانه‌ای را که در آن به اجرای قطعه می‌پردازند را تکرار می‌کنند و این موضوع به‌نوعی باعث مشارکت اهالی خانه در موسیقی می‌شود. نوروز خوان باید حافظه بسیار قوی داشته باشد تا در حین اجرای قطعه موسیقی، تمام اسامی اهالی خانه را هم یادش بماند و در میان قطعات از نام آنها استفاده کند.
نوروزخوانی در تمامی مناطق مازندران رواج دارد و این افراد به‌صورت فعال در آخرین روزهای زمستان با اجرای موسیقی به پیشواز بهار می‌روند. مردم هم با این نوروز خوانان همکاری زیادی دارند و منتظرند تا بهار بیاید و نوروز خوانان به اجرای آثار بپردازند.
اگرچه نوروز خوانان در شهرها فعالیتشان کم‌تر شده است، اما در روستاها به شکل مستمر فعالیت می‌کنند. تقریباً در تمام محله‌های مازندران نوروز خوان وجود دارد، اما به‌طور حرفه‌ای تنها چند گروه هستند که فعالیت می‌کنند. این چند گروه هم به همت چند تن از پژوهشگران نواحی به تهران و جشنواره‌های موسیقی آمده‌اند.
« بهار آمد، بهار آمد، خوش آمد / علی با ذوالفقارآمد، خوش آمد/ علی با ذوالفقار آن شاه مردان/ دل ناشاد ما رِ شاد گردان/ محمد، یا محمد، یا محمد / قبای اطلسی داره محمد/ اگه خواندی محمد، ره شناسی/ بئو صل علی و ال محمد» تکه ای اشعار نوروزخوانی است که با مدح و ثنای اهل بیت (ع) عجین شده است.
در ادامه تصاویری از برنامه نوروزخوانی در شهرهای پل‌سفید و زیراب را مشاهده می‌کنید.