در تلاطم استبداد داخلی قاجار و وابستگی روشنفکران غرب زده، فضای چند قطبی ایران بسیاری از حتی نخبگان و علماء را دچار سردرگمی و انحراف کرده بود. فعالیت قدرت‌های آن روز، در راس آنها انگلیس و روس فضای تصمیم گیری نخبگان را بسوی یکی از قدرت‌های بیگانه متمایل ساخته بود که باید به سفارت انگلیس پناه ببرند و یا به سفارت روس و زیر پرچم یکی از این قدرت‌ها، که برسردر خانه‌شان آویخته خواهد شد، امنیت را برای خود تضمین کنند.در این میان، مجتهدی که خود از مبتکران و مبدعان مشروطیت بود، راه دیگری را برگزید که خلاف عرف مشهور سیاسی زمانه خود بود و آنهم، پیشه کردن سیاست ” نه شرقی، نه غربی”، که مورد بغض و موضع شدید قدرت‌های مداخله گر بود، متوسل شد و موج جدید وطن‌خواهی و بیگانه گریزی و سپس بیگانه ستیزی را غریبانه در ایران راه انداخت.

راه جدید در عالم سیاست برای پیشقراول آن هزینه دارد بویره آنکه هزینه آفرین، قدرت مداخله گر بیگانه باشد که بدور از تمام اصول اخلاقی و انسانی برخورد می‌کند و سعی‌اش بر پیمودن مسیر قانونی با استفاده از عناصر فریب خورده و یا مزدوران خود است، آنچنان‌که در برخورد با این رادمرد تاریخ معاصر ایران عمل کرد.

تخریب چهره شیخ شهید در افکار نخبگان و سپس افکار عمومی با قوت وقدرت ادامه یافت
دو طرف ماجرا بر عزم خود راسخ ماندند. شبخ شهید همانند موالیان دینی و مجتهدان سلف و خلف خود، ایستادگی در این مسیر نورانی را جزء مجاهده خود می‌دانست و کوچک‌ترین عقب‌نشینی و توجیه بافی را عافیت طلبی و خیانت و پیروزی دشمنان و غلبه آنها بر سرنوشت کشور می‌دانست و در نقطه مقابل نیز، دشمنان با این تفکر و گسترش آن بشدت معارضه داشته و آن را نافی حضور نامشروع خود در کشورهای مختلف و از جمله ایران می‌دانستند. بدین جهت  با تمام امکانات و اعتبارات خود علیه آیت الله شیخ فضل الله نوری وارد مبارزه ناجوانمردانه شدند .

داستان شیخ شهید نه برای آن روز، که برای امروزمان نیز می‌تواند الگو و تجربه‌ای باشد تا برای چندمین بار تاریخ تکرار نشود و ایران عزیز برای حفظ عزت و استقلال و سربلندی ملتش هزینه دیگر و گرانبار نپردازد.

در آن روز، انتلکتوئل‌های وطنی وابسته به لجنه‌های غرب و اروپا در پیوند با وجیه المله‌های دینی و ملی توانستند چنان فضای هیجانی علیه شیخ شهید بوجود آورند که حتی برخی از عالمان دینی و فرزند روحانی این شیخ بزرگوار یا پای حکم اعدام او را امضا زدند و یا با سکوت و یا کف زدن پای چوبه دار با اعدام شیخ همراهی کردند و این ائتلاف شوم، که با سناریوی بیگانگان تنظیم شده بود، امروز نیز دارای کارآمدی چندانی است؛ هرچند روشنفکری واقعی ملت ایران بویژه جوانان برومند در رهبری زعیمی بی‌بدیل این سرزمین، امروز باطل السحر توطئه‌های دشمنان است.
این وجیزه کوتاه بدون آنکه وارد ریز داستان غمبار آیت‌الله مظلوم شهید شیخ فضل‌الله نوری شود، که جای پرداختن و مطالعه تحلیلی آن برای بویژه نسل جوان باز و باقی و لازم است، تنها بر آن بود که یادی از آن شهید مظلوم و پایه‌گذار شعار “نه شرقی، نه غربی” بشود و به روح بلند او وهمه شهدای راه سرفرازی مسلمانان و رهایی بشریت از یوغ سلطه شیاطین درود و تحیت تقدیم کنیم و از راه رفته آنان درس شجاعت، غیرت و دین‌داری بیاموزیم.
محمداسماعیل امام‌زاده