به گزارش پیام سوادکوه؛ استان مازندران با تولید متوسط یک میلیون و 50 هزار تن برنج سفید، بیش از 40 درصد برنج مورد نیاز کشور را تامین می‌کند، اما با توجه به اینکه این محصول به عنوان یک کالای استراتژیک در استان محسوب می‌شود که سهم موثری در درآمد استان دارد اما با گذشت سال‌ها، همچنان بحث درجه بندی و قیمت‌گذاری کارشناسانه برنج روی زمین مانده است و همچنان ارگان یا نهادی برای این منظور، تاسیس و یا متولی امر نشده است و این خلأ موجب شده است تا هر ساله شاهد نوسانات قیمتی و دلالی سودجویان از این محصول باشیم.
متاسفانه هر ساله در سایه نبود ارگان یا نهاد مرجعی برای تعیین قیمت‌گذاری و درجه بندی ارقام گوناگون برنج و حتی نرخ دستمزد کارگر، کمباین، دستگاه نشاکار و شالیکوبی‌ها که هم منصفانه و هم کارشناسانه به اعلام نرخ منطقی و قابل قبول برای همگان بپردازد؛ شاهد قیمت‌های نامتعارف و چند نرخی طی یک فصل زراعی هستیم که صدمات عدیده‌ای به بازار این محصول و به ویژه شالیکاران وارد کرده است.
در حالی قیمت هر کیلو برنج در ابتدای فصل برداشت از مرز 31 هزار تومان در بازار تجاوز نمی‌کرد که اکنون و در روزهای پایانی پاییز، نرخ هر کیلو برنج به بیش از 42 هزار تومان رسیده است و با توجه به فاصله طولانی تا فصل کشت، رسیدن این نرخ به بیش از 50 هزار تومان در اسفندماه، دور از ذهن نیست.
سود حداقلی شالیکاران و جیب پر پول دلالان/یک جای کار می‌لنگد
نرخ عرف 31 هزار تومانی هر کیلو برنج مازندران در حالی طی سال جاری، جایش را در ابتدای فصل در میان خریداران و شالیکاران باز کرد که هر کیلو برنج برا شالیکاران، 26 هزار تومان، آب خورد.
سود حداقلی شالیکاران با آن همه مشقت و زمانی که صرف تولید می‌کنند، در کنار سود حداکثری دلالان بازار که نه پای در گل، نشا کرده‌اند و نه زیر آفتاب درو؛ نشان می‌دهد که یک‌جای کار، می‌لنگد!
قیمت‌های کنونی بازار، هم مورد گلایه شالیکاران است و هم محل گلایه مردم، زور خیلی‌ها به برنج نمی‌رسد؛ قیمت برنج هر روز قد می‌کشد و گویی قرار است سفره‌های اقشار کم درآمد از برنج، خالی بماند.
تولید برنج مازندران از مرز 1.5 میلیون تن گذشت
علی‌محمد رمضانی رئیس اداره برنج جهاد کشاورزی مازندران، در خصوص میزان کل تولید برنج در کشت اول و دوم در استان مازندران، اظهار کرد: میزان تولید کشت اول امسال در استان حدود یک‌میلیون و 297 هزار و 686 تن بوده است.
وی افزود: تولید رتون طی سال‌جاری 96 هزار و 146 تن شلتوک و نشای مجدد 146 هزار و 366 تن شلتوک بوده است.
رئیس اداره برنج جهاد کشاورزی مازندران، خاطرنشان کرد: مجموع کل کشت رتون و نشای مجدد، 242 هزار و 512 تن شلتوک طی سال 1400 بوده است که میزان قابل قبول و مطلوبی است.
این مسئول ادامه داد: بر این اساس، میزان کل تولید شلتوک استان مازندران طی سال زراعی جاری، یک میلیون و 540 هزار و 198 تن بوده است.
رمضانی بیان کرد: با توجه به میزان تولید کشت اول سال گذشته که حدود یک میلیون و 231 هزار و 224 تن بوده است، طی سال جاری بیش از 60 هزار تن افزایش تولید در کشت اول داشتیم.
وی عنوان کرد: طی سال زراعی امسال، میزان کشت ارقام محلی 152 هزار و 298 هکتار و میزان کشت ارقام پرمحصول حدود 62 هزار و 702 هکتار بوده است.
رئیس اداره برنج جهاد کشاورزی مازندران، افزود: سطح زیر کشت ارقام پرمحصول طی سال جاری نسبت به میزان 46 هزار و 702 هکتار سال گذشته، با عملکرد 8 هزار و 750 کیلوگرم، ارتقای خوبی در تولید برنج ما داشت.
کشاورز، برنج را کیلویی 31 هزار تومان فروخت/بازار فعلی در اختیار دلالان است
این مسئول گفت: علیرغم مشکلات کم آبی در شرق مازندران، با مدیریت صحیح و به‌موقع، مشارکت مطلوب کشاورزان و افزایش سطح زیر کشت ارقام پرمحصول، به تولید خوبی دست پیدا کردیم.
رمضانی در خصوص افزایش قیمت‌های حال حاضر برنج در بازار به نسبت ابتدای فصل برداشت، تاکید کرد: در پیک عرضه برنج، کشاورزان مازندران به طور متوسط هر کیلو برنج را با قیمت 29 تا 31 هزار تومان به فروش رساندند؛ اما اکنون عمده برنج در دست دلالان است.
وی اعلام کرد: دلالان و تاجران بازار برنج، عمده برنج‌های کشاورزان را خریداری کرده‌اند و اکنون در بازار با قیمت 40 تا 45 هزار تومان به فروش می‌رسانند؛ اکنون برنجی دیگر در دست کشاورز نیست و اندک برنج‌های در انبارهای خانگی کشاورزان عمدتا جهت مصارف شخصی و استفاده برای مناسبت خاصی است که قابل توجه نیست.
رئیس اداره برنج جهاد کشاورزی مازندران، اذعان کرد: کشاورز، 90 درصد برنج تولیدی خود را در همان پیک عرضه می‌فروشد و در این فصل دیگر برنج در اختیار کشاورز نیست و این دلالان و تاجران هستند که قیمت‌ها را تعیین می‌کنند.
علت گرانی حال حاضر برنج، واسطه‌ها هستند
این مسئول تصریح کرد: علت اصلی گرانی حال حاضر برنج در بازار، دلالان و واسطه‌ها برنج هستند و به طور متوسط هر کیلو برنج در بازار حدود 42 هزار تومان به فروش می‌رسد که نسبت به قیمت ابتدای فصل برداشت، تقریبا بالا است.
رمضانی اضافه کرد: عموما از اواخر پاییز دیگر برنج، دست کشاورز نیست و از این زمان به بعد تا زمان برداشت دوباره، برنج در دست تاجر، بنکدار بازار و دلالان است؛ کشاورز در همان هفته‌های نخستین برداشت، برنج را می‌فروشد تا بدهی‌های خود را بپردازد.
وی خاطرنشان کرد: کشاورز در نوسانات قیمتی بازار برنج، نقشی ندارد و هر آنچه اتفاق می‌افتد از سوی تاجران و دلالان بازار است؛ و ما هم می‌دانیم که در حال حاضر، اختلاف 10 هزار تومانی قیمت برنج نسبت به ابتدای فصل برداشت، دلیلی جز واسطه‌ها ندارد.
رئیس اداره برنج جهاد کشاورزی مازندران، با اشاره به سیاست کشاورزی قراردادی از سوی دولت، متذکر شد: بر اساس شنیده‌ها بنا است که سیاستی که دولت در بحث گندم اجرا کرده است به برنج نیز تعمیم داده شود و بر این اساس قرار است تمامی هزینه‌ها و ملزومات برنجکاری به کشاورز داده شود و در نهایت برنج با یک قیمت مشخص و مصوبی به دست مصرف‌کننده برسد.
لزوم ورود منسجم ستاد تنظیم بازار برای تعدیل نرخ برنج
منصورعلی زارعی عضو کمیسیون کشاورزی در مجلس شورای اسلامی در گفت‌وگو با خبرنگار ما در این باره گفت: متولی برنج سازمان جهاد کشاورزی است و در خصوص نرخ برنج، باید ستاد تنظیم بازار، جدیت داشته باشد.
وی افزود: هر چند برنج به عنوان یک کالای استراتژیک محسوب نمی‌شود، اما دولت موظف است با مدیریت واردات برنج به آرامش بازار کمک کند.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، خاطرنشان کرد: دولت در راستای حمایت از کشاورزان، واردات برنج را به مدت 4 ماه و در فصل کاشت این محصول ممنوع اعلام کرده است تا شرایط مطلوب‌تری بر بازار برنج، حکفرما شود.
اختلال در تنظیم بازار، واسطه‌ها و واردات سه دلیل اصلی تشنج در بازار برنج
زارعی تصریح کرد: شاید عمده‌ترین موضوع در تشنج قیمت‌ها در بازار برنج به تنظیم بازار و واردات برنج برگردد؛ قیمت حال حاضر تا 50 هزار تومانی هر کیلو برنج به دلیل حضور واسطه‌ها و دلالان است و کشاورز هیچ نقشی ندارد.
وی تاکید کرد: از یکسو، واردات برنج در این فصول آزاد است و از سویی دیگر به برنج ارز ترجیحی تخصیص پیدا نمی‌کند و وادرات آن نیمایی و آزاد است، لذا با توجه به میزان واردات، هر تاجری اقدام به وادرات برنج می‌کند.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد: نکته مهم در این مسئله این است که باید شناخت و اطلاعات دقیق و کارشناسانه‌ای از میزان تولید برنج در کشور داشته باشیم و متناسب با کسری تولید، واردات صورت گیرد.
واردات برنج باید بر اساس نیاز واقعی صورت گیرد
زارعی با بیان اینکه برای تعادل نرخ برنج داخلی دولت موظف است برنج را بر حسب نیاز وارد کند؛ گفت:ما نباید با افراط در واردات برنج، کمر تولید داخلی را بشکنیم تا تولید داخلی برای کشاورز، مقرون به صرفه نباشد.
عضو کمیسیون کشاورزی مجلس شورای اسلامی، اعلام کرد: نکته مهم در این مسئله این است که باید شناخت و اطلاعات دقیق و کارشناسانه‌ای از میزان تولید برنج در کشور داشته باشیم و متناسب با کسری تولید، واردات صورت گیرد.
زارعی با بیان اینکه برای تعادل نرخ برنج داخلی دولت موظف است برنج را بر حسب نیاز وارد کند؛ گفت:ما نباید با افراط در واردات برنج، کمر تولید داخلی را بشکنیم تا تولید داخلی برای کشاورز، مقرون به صرفه نباشد.
وی متذکر شد: در حال حاضر قیمت برنج عمدتا در ابتدای فصل برداشت توسط شالیکار و در حد متعارف تعیین می‌شود و پس از آن، از زمانی که برنج به دست تاجر و دلالان می‌افتد، تشنج‌ها در بازار آغاز می‌شود.
به هر منظور، سیاست‌های حمایتی دولت از بخش کشاورزی به ویژه در تولید برنج، سال‌ها است که می‌لنگد و واقعا با این پای لنگ، نمی‌شود به تنظیم بازار برنج، امیدی داشت؛ چرا که سودجویان حالا نه چند قدم بلکه چند ده قدم از دولتی‌ها جلوترند و هر چه دولت دست دراز کند، دستش به مخلان بازار نمی‌رسد.
گفتنی است استان مازندران بیش از 220 هزار هکتار اراضی کشاورزی دارد که به شرط شرایط مساعد آبی، تمامی این اراضی امکان کشت برنج را دارا هستند.
گزارش: مجتبی قربانی