به گزارش خبرنگار اقتصادی پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» به نقل از پیام سوادکوه در حالی که رفته رفته شخم و شیار زمستانه شالیزارها در مازندران آغاز خواهد شد؛ بازار برنج دستخوش چالش‌های متعدد است.
قیمت کود، سم و هزینه‌های جانبی تولید برای کشاورز و از سویی دیگر، افزایش نرخ شالیکوبی‌ها گرفته تا سودجویی، احتکار و تخلیط برنج، دچار آسیب‌های جدی و کهنه‌ای است که با عقب‌نشینی دولت و دستگاه‌های نظارتی، راه به جایی نبرده است و دود این ندانم‌کاری‌ها، تنها به چشم کشاورزی می‌رود که هر ساله، رنج در زمین، نشا می‌کنند و دغدغه نان دارد.
به‌جای برنج؛ ویلا درو کنیم
در یک کلام، از نگاه شالیکار، برنج‌کاری دیگر مقرون به صرفه نیست و با وضع موجود اگر با همین فرمان جلو برویم دیگر نه شالیزاری هست و نه شالیکاری؛ به جای برنج از شالیزار، ویلا باید درو کنیم؛ بماند که گلایه شالیکاران، رغبت جوانان را برای پا گذاشتن در این شغل اجدادی به حداقل رسانده است.
در حالی با وجود اینکه برنج یک محصول پُرمصرف در ایران و به‌ویژه در استان‌های شمالی ایران است که کم و زیاد شدن قیمت این محصول استراتژیک نگرانی‌هایی را برای تولیدکننده و مصرف‌کننده در پی دارد؛ فعالیت اخلال‌گران بازار نقش مهمی در این اتفاق دارد؛ سوداگران در زمان‌هایی که نرخ برنج روند نزولی را طی می‌کند با خرید عمده و احتکار آن در بازار سعی در افزایش قیمت دارند و این موضوع ضمن اخلال در بازار، سبب می‌شود تا آمار تولید و واردات دچار خدشه شود.
دلال‌ها و واسطه‌ها پس از خرید محصول اقدام به ذخیره‌سازی، احتکار در انبار‌ها و سپس عرضه با قیمت‌های بالا در بازار می‌کنند که این چالش در دیگر بخش‌های کشاورزی هم وجود دارد.
برنج کیفی فعلآ در دسترس نیست
طی هفته‌های اخیر، بازار برخی از کالاهای اساسی در کشور با بحران‌هایی چون کاهش عرضه و نوسانات قیمت روبرو بوده که از جمله این کالاهای اساسی برنج است.
محصولی استراتژیک که یکی از مهم‌ترین محصولات کشاورزی به حساب می‌آید و نقش بسزایی در تولید ملی، ایجاد اشتغال، تأمین امنیت غذایی کشور و اقتصاد مردم استان‌های شمالی به‌ویژه مازندران دارد محصولی که آنقدر در زنجیره غذایی مردم کشورمان تأثیر گذاربوده است که زمانی‌که با چالشی روبرو می‌شود، داد مصرف کنندگان بیش از تولید کنندگان در می‌آید.
چند روزی است که نوسانات عرضه بر بازار پر التهاب این محصول استراتژیک تأثیر گذاشته تا جایی که شنیده‌ها از افزایش ۶ هزار تومانی قیمت برنج در برخی از فروشگاه‌ها حکایت دارد.
احتمال احتکار برنج وجود دارد
بنابر اظهار نظر برخی فعالان بازار و مصرف کنندگان مبنی بر اینکه احتمال احتکار برنج در روزهای اخیر باعث این افزایش قیمت شده است ما را بر آن داشت تا گفتگویی با یکی از فعالان اقتصادی در این حوزه داشته باشیم.
سیدتقی جعفریان در گفتگو با خبرنگار پایگاه خبری تحلیلی «بلاغ» با بیان اینکه بازرسی این حوزه جزو وظایف وزارت جهاد کشاورزی است و هیچ‌گاه نباید چنین اتفاقاتی در این حوزه به وجود بیاید؛ گفت: متاسفانه در چندسال اخیر، مشکلاتی در بحث این محصول استراتژیک به وجود آمده که کمتر قابل درک است.
وی ادامه داد: شالیکاری که ۶ ماه سال را با رنج فراوان به تولید یک محصول می‌پردازد اما در زمان برداشت، برنج را با قیمت پایین‌تر از تولید به فروش می‌رساند زخمی کهنه بوده که در سال‌های اخیر، التیام نیافته است و تنها باعث کاهش کشت شد چراکه کشاورز از عهده جبران هزینه‌ها و بخشی از نیازهای اقتصادی خود و خانواده خود بر نمی‌آید و بازهم سود را دلالان کردند.
سود برنج در جیب دلالان
این فعال اقتصادی، اذعان کرد: در سال‌جاری قرار بود رنج شالیکاران با تدبیر مسئولان متولی و منع واردات بی‌رویه برنج خارجی، تا حدودی تبدیل به گنج شود، اما این التهابات نشان می‌دهد که باز دومینوی عرضه و تقاضا به هم ریخته است؛ باز مصرف کننده و تولیدکننده قرار است بیشترین ضرر را در این گردونه بدهند.
تولیدکننده برنج در مازندران، افزود: در حالی کشاورز، برنج باکیفیت را با قیمت ۹۰ هزار تومان با چک مدت‌دار به فروش می‌رساند که دلال همین برنج را با قیمت ۱۰۶ هزار تومان به صورت نقدی می‌فروشد.
وی با اشاره به دپوی برنج در انبارهای سال گذشته، عنوان کرد: در سال گذشته باکاهش ۲۵ درصدی تولید برنج کیفی در کشور مواجه بودیم که این امر نشات گرفته از بی‌تدبیری در این حوزه بوده که باعث شده که باز هم بر سود دلالان افزوده و سر کشاورز بی‌کلاه بماند.
سودجویی دلالان باعث گرانی‌ها است
حاج‌محمد حسینی از جمله کشاورزان بخش لاله‌آباد شهرستان بابل است که در این باره به خبرنگار بلاغ می‌گوید: هیچ‌گاه نمی‌گذارند خستگی از تن کشاورزان برود، امروز دسترنج شالیکاران نیازمند توجه مسئولان است.
وی افزود: شایسته است قیمت تمام‌شده فروش برنج به‌نفع شالیکاران باشد تا محصول روی دستشان نماند، اما این‌طور که معلوم است باز هم مثل همیشه سود اصلی را دلال کرده است.
این کشاورز مازندرانی با اشاره به اینکه یکی از مشکلات بزرگ در بازار برنج این است که دولت سال‌هاست در تلاش برای کنترل قیمت‌ها است، گفت: متاسفانه به‌علت نبود سیاستگذاری درست در سال‌های اخیر این کنترل به‌شکل درستی انجام نشده است.
پای سیاستگذاری دولتمردان در بازار برنج می‌لنگد/احتکار در انبار و التهاب در بازار!
کشاورز ۶۰ ساله بخش لاله‌آباد بابل با گفتن جمله «امان از وعده‌های سرخرمن»، ادامه داد: این سیاست‌ها باید به‌گونه‌ای باشد که نه‌تنها روی کاغذ، بلکه در عمل نیز به‌نفع کشاورزان و تولیدکنندگان عمل کند اما متاسفانه در چندسال اخیر، تجربه برنج‌های باد کرده نشان می‌دهد که با افزایش قیمت برنج نیز مشکل این قشر زحمت‌کش، حل‌شدنی نیست.
حسینی متذکر شد: تا زمانی که مصرف‌کننده هم ناتوان از خرید است و به جای برنج به‌دنبال خرید کالای دیگر همچون ماکارونی و دیگر خوراکی‌های جایگزین است این مشکل پابرجا است و هرگونه مداخله دولت به بهانه تعیین‌تکلیف برنج‌های رسوب شده، نه تنها صف تقاضا را کوتاه‌تر نکرده بلکه موجب بالا رفتن قیمت نیز می‌شود.
وی تاکید کرد: فرقی نمی‌کند که برنج روی دست فروشندگان بماند یا کالای دیگر، دخالت دولت در اقتصاد تنها نظم بازار را از بین می‌برد و این هزینه را مردم متحمل می‌شوند.
این تولیدکننده برنج در مازندران با اشاره به هزینه‌های هنگفت کشت، اذعان داشت: کشاورزان به‌شدت وابسته به قیمتی هستند که در بازار برای محصول‌شان تعیین می‌شود، چراکه همین طور که دستمزد کارگرها بالاست، باید قیمت برنج هم متناسب باشد، ولی قیمت‌ها در بازار نوسان دارد و کسی نمی‌داند چه خواهد شد.
بازار درمانی با رو در رو کردن فروشنده و خریدار
خانم ملیحه قربانی از جمله مصرف‌کنندگانی است که معتقد است خریداران و فروشندگان باید فضای آزادتر و شفاف‌تری داشته باشند تا قیمت‌ها بدون دخالت‌های اضافی و به‌صورت عادلانه مشخص شود.
وی با اشاره به اینکه اگر دولت دخالت کمتری داشته باشد بازار به‌صورت طبیعی خودش را تنظیم می‌کند؛ خاطرنشان کرد: چندسال گذشته التهابات بازار نشان داد که دخالت نکردن دولت باعث شده که قیمت‌ها پایدارتر بماند و زمانی که دولت دخالت کرد یا تولیدکنندگان ضرر کردند یا مصرف کنندگان.
این خریدار برنج با اشاره به اینکه یکی از مشکلات بزرگ در بازار برنج این است که دولت سال‌هاست در تلاش برای کنترل قیمت‌ها است؛ گفت: اما سال‌ها است این کنترل نه تنها به‌شکل درستی انجام نمی‌شود بلکه باعث شده که بازار عرضه و تقاضا به هم بریزد.
قربانی با اشاره به اینکه حذف واسطه‌ها می‌تواند بهترین کار دولت در بازار موادغذایی باشد؛ متذکر شد: دولت می‌تواند با ایجاد پایانه‌های موادغذایی در کشور، تولید کننده و مصرف کننده را رودرو کند.
قابل توجه مسئولان و متولیان بازار برنج
جدای اینکه در این مجال، موضوع گزارش به احتکار باز می‌گشت اما نباید توپ نابسامانی‌های بازار برنج را تنها در زمین محتکران بیندازیم؛ لطفا مسئولان متولیان بازار برنج به این سوالات بیندیشند که چرا با گذشت نزدیک به ۴ ماه از فصل برداشت، بازار با کمبود عرضه مواجه شده است؟ دسترنج ۲ میلیون تنی شالیکاران، مصرف شده یا بحث احتکار آن مطرح است؟ یا اینکه باید در اعداد اعلام شده درباره تولید تجدیدنظر کرد؟
باید از آقایان سوال کرد که چرا ممنوعیت واردات، موجب کمبود و گرانی برنج شد؟ چرا مشکلات بازار برنج، هر ساله تکرار و تکرار می‌شود؟ شعار حمایت از تولید داخلی، جهش تولید با مشارکت مردم، کجای سیاست‌ها و خروجی عملکرد شما است؟ کجای افزایش افسارگسیخته قیمت برنج ایرانی، معنای حمایت از تولید را می‌دهد، آیا به جایگاه مصرف‌کنندگان توجهی شده است؟
به گزارش «بلاغ» مع‌الوصف، دسترنج شالیکاران نیازمند توجه مسئولان خواهد بود بنابراین شایسته است که در سیاست‌گذاری‌های سال آینده، توجه بیشتری به این محصول استراتژیک داشته باشد و با حساسیت بیشتری در مورد آن تصمیم‌گیری کند تا مشکلات به حداقل ممکن برسد.
خبرنگار: صدیقه قربان‌نیا
انتهای خبر/